sagardo

iz. Sagar-zukuaren hartziduraz lortzen den edaria.
Sagardoa prozesu naturalaz burutzen da eta % 4-5 alkohol inguru izaten du. Sagarra bildu eta leku lehorrean gordetzen da; zortzi bat egun geldi edukitzea komeni da, horrela azukre gehiago egiten baitzaio. Sagarra urez ondo garbitu ondoren, birrindu edo jo egiten da (hazia puskatu gabe); pats hori dolarean estutuz, muztioa lortzen da. Hau upelean gordetzen da eta bertan bi irakinaldi izango ditu. Lehena azkarra (10-40 egun), zaratatsua eta aerobioa da (CO2 askatzen da); material arinak aparrean eta trinkoak hondoan pilatuz sagardoa garbitu egiten da. Bigarren irakinaldia bareagoa, lasaiagoa eta anaerobioa da; 2-3 hilabete irauten du eta bukatutakoan sagardoa egina dago. Guztira, muztioa upeletan sartzen denetik 4-5 hilabetera botilara daiteke.
Sagardoaren ekoizle nagusiak Euskal Herria, Asturias, Normandia, Bretainia, Ingalaterra, Suitza eta Alemania dira. Euskal Herriko sagardo gehiena, bestalde, Gipuzkoan egiten da, Donostialdean batez ere.
Euskal Herriko sagardoa bizia eta gazia da. Asturiaskoa, berriz, ez da hain bizia; lehen irakinaldia amaitutakoan upelez aldatzen dutenez bizitasuna galtzen du. Normandia, Bretainia, Alemania eta Suitzan sagardo gozoa hartzen dute.
Sagardotarako sagarrak hiru multzo nagusitan sailkatzen dira heltze-garaiaren arabera: goiztiarrak (irailean bilduak), bitartekoak (urrian eta azaro hasieran bilduak) eta berantiarrak (azaro betean bilduak). Horietako bakoitzean ondoko barietateak bereizten dira: gozoak, gaziak, garratzak eta gezak. Sagardotarako sagarrak mahairakoak baino azukre gutxiago eta almidoi gehiago du (Euskal Herriko autoktonoa oro har, sagardotarakoa da). Sagar egokienak berantiarrak eta gaziak dira euskal sagardogileen arabera; baina, barietate desberdinak neurrian nahastean dago sagardo ona lortzeko koska. Garaia baino lehen arbolatik erortzen diren sagarrak baztertu egiten dira; zizare-sagarrak dira horiek eta garai batean zizarra egiteko erabiltzen ziren.



Atzera